Rethinking the library (3): Leo Waaijers

Leo Waaijers: de bibliotheek als uitgever?.
werkt nu bij SURF.
Ik ben een leerling van Eva. Eva, de eerste mens die wat wilde weten. Zij wilde de kennis ook delen.
De Berlin declaration: de missie van het spreiden is maar half af, als die kennis ook niet aan de maatschappij beschikbaar komt.

Atlas van het onderzoeksproces: het begint met geld. Dan onderzoek, dan artikelen gecomponeerd. Daarna kwaliteitscontrole, review, verspreiding, en dan : heeft de publicatie impact? Langdurige opslag geschiedt bij een trusted third party. Het DARE programma bewoog zich op het gebied van de repositories, er werden ook diensten aangeboden, oa websites. "Surf SHARE programma' zal dit faciliteren.

Er zijn twee thema's: kwaliteit en copyright. Hoe zijn er kwaliteitssystemen op artikelen mogelijk? De schrijver(s) sturen het artikel naar een tijdschrift (pre-print). Er onstaat een dialoog tussen redactie (reviewers) en auteurs, wat leidt tot de post-print. Degene die het kwaliteitscontrole heeft gedaan, wil iets terug hebben: dit resulteert vaak in het opgeven van het copyright door de auteur(s). Of er wordt betaald, waarna het artikel in een open access repository verschijnt.

De uitgever distribueert, voegt waarde toe (goeie site etc), of het komt open op het web, of betaald. Er wordt dus of een monopolie geschapen, of een marktmodel (schrijver krijgt deel).

Kwaliteitsvraagstuk: is dat tijdschrift goed of niet (impactologie). Managers geloven immers dat de impactfactor een maat is voor kwaliteit van het artikel. Citatiekartels, zelfcitaties, siercitaties. Grote uitgevers hebben mensen in dienst die proberen bepaalde artikelen niet te laten meetellen (nieuwsberichten) zodat hun impactfactor hoog blijft. Hoewel er grote twijfels worden gezet bij de impact-factor-rekenkunde, blijven mensen het belangrijk vinden.

In het bekende geval van de fraude van stamcelonderzoek, kan onderzoeker Hwang Woo-suk uit Seoul niet de enige te zijn: hebben de peer reviewers en de universiteit en de uitgever allemaal zitten slapen?

copyright: als je het copyrightbeleid van de verschillende uitgevers vergelijkt (SHERPA-RoMEO), zijn er zeer strenge regels voor artikelen, hun hergebruik, met embargoperiodes. Alleen de 'gold'publishers laten alle rechten bij de schrijvers.
Zowel schrijvers als instituten willen hun artikel in een tijdchrift met hoge impactfactor gepubliceerd zien. Maar ze willen tegelijkertijd dat hun werk breed beschikbaar komt en dat het goed bewaard wordt.

Het wordt tijd hier eens wat aan te doen. Time to act. De grote uitgevers gaan natuurlijk niets doen, het is niet in hun belang. PLoS Public Library of Science : schrijvers eisten beleid dat open access bevordert. Ook wordt er actie ondernomen door research funders & policy makers. Binnenkort wordt misschien post-print open access gepubliceerd. Ook Harvard heeft die stap gezet.

What is WUR Waiting for?
Er moeten reviews komen die snel en onafhankelijk zijn, ge-reviewed, ze moeten een cijfer krijgen, die ze wordt gejavascript:void(0)geven door de partners, alsof het een impactcijfer betrof. Dan zou het in een repository terecht moeten komen, en zou het de auteurs vrij staan het artikel te herpubliceren in een ander tijdschrift. Het is het in ieder geval waard dit project uit te zetten, ook al slaagt het misschien niet. Wat doen de uitgevers? Maken zij samen een voorstel?

leowaa@xs4all.nl